Xơ gan: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Trong những năm trở lại đây, tỷ lệ người mắc các bệnh về gan nói chung và xơ gan nói riêng ở Việt Nam đang có xu hướng tăng nhanh. Điều này liên quan mật thiết đến các vấn đề nhức nhối trong xã hội như lạm dụng rượu bia, ăn thực phẩm bẩn, sử dụng thuốc tùy tiện…

1. Xơ gan là gì?

Xơ gan là bệnh gan mạn tính, tế bào gan bị thoái hóa và hoại tử được thay thế bởi các tế bào gan tân sinh và các dải mô xơ, sẹo, các hạt bất thường. Cấu trúc tiểu thùy bị thay đổi thành những nốt tân sinh không có chức năng gan.

Xơ gan là hậu quả của các bệnh gan mạn tính. Nếu không phát hiện sớm và điều trị xơ gan có thể dẫn đến ung thư gan.

Xơ gan được chia làm 2 loại:

• Xơ gan còn bù: đây là giai đoạn đầu của xơ gan có thể kéo dài vài tháng đến vài năm cho đến khi bệnh đã phát triển mạnh ở giai đoạn sau, ở giai đoạn này gan đã bắt đầu hình thành các nốt sẹo nhưng vẫn hoạt động tốt chưa thấy biểu hiện cụ thể.
• Xơ gan mất bù: là giai đoạn cuối của xơ gan (xơ gan cổ trướng). Chức năng cũng như cấu trúc của gan không còn nguyên vẹn mà hư hại nặng nề. Giai đoạn này có biểu hiện và triệu chứng nghiêm trọng hơn có thể tiến triển thành ung thư gan.

2. Các triệu chứng thường gặp của người bị xơ gan

Tùy theo từng giai đoạn xơ gan mà có những biểu hiện cũng như triệu chứng khác nhau.

Xơ gan giai đoạn đầu (xơ gan còn bù): giai đoạn này triệu chứng xơ gan không rõ rệt, người bệnh thường cảm thấy:

– Đau hạ sườn phải.

– Ăn uống không ngon miệng, cảm thấy bụng hơi chướng so với bình thường, cảm thấy đầy hơi như ăn không tiêu.

– Có triệu chứng của rối loạn tiêu hóa như đầy bụng, khó tiêu,…

– Người mệt mỏi không muốn làm gì.

– Ngứa một triệu chứng thường gặp, chủ yếu là chân, tay.

– Một số trường hợp người bệnh vẫn sinh hoạt bình thường mà không có triệu chứng cụ thể nào.

Giai đoạn muộn (Xơ gan mất bù): hay còn gọi là xơ gan cổ trướng, lúc này chức năng của gan đã suy yếu và bắt đầu cảm thấy các triệu chứng rõ ràng như:

– Mệt mỏi, sụt cân, uể oải, da khô, thiếu máu, quáng gà, bệnh nhân có thể sốt nhẹ do gan bị hoại tử,…

– Tình trạng bụng bị trướng to gọi là cổ trướng.

– Đau vùng gan, đau dữ dội hơn giai đoạn đầu vì các mô sẹo đã phát triển to làm gan bị kéo căng.

– Phù là triệu chứng nổi bật khi chỉ bắt đầu phù ở chân dưới sau đó từ từ trở nên phù toàn thân.

– Vàng da đôi khi kèm theo ngứa nhất là tình trạng xơ gan do ứ mật, vàng mắt.

– Xuất hiện tình trạng chảy máu dưới da và niêm mạc như chảy máu chân răng, chảy máu cam,…

 Ăn uống không ngon miệng, cảm thấy bụng hơi chướng so với bình thường, cảm thấy đầy hơi như ăn không tiêu.

3. Các nguyên nhân gây xơ gan

– Xơ gan do virus: khoảng 20% bệnh nhân mắc các bệnh về gan do virus có biến chứng dẫn đến xơ gan.

– Xơ gan do rượu: khoảng 71,7% nam giới ở Việt Nam bị xơ gan do rượu.

– Xơ gan do nhiễm mỡ: mỡ tích tụ nhiều trong gan tạo thành mô sẹo làm gan bị xơ hóa.

– Xơ gan do ứ mật: viêm tắc đường mật, ứ đọng mật làm ảnh hưởng đến gan gây xơ gan.

– Xơ gan do nhiễm độc: một số loại hóa chất và thuốc có thể dẫn đến tình trạng xơ gan.

– Nguyên nhân khác: ngoài những nguyên nhân kể trên còn có nguyên nhân do ký sinh trùng, giun sán,..

4. Các biện pháp điều trị xơ gan

Điều trị nguyên nhân: đối với xơ gan còn bù, để giảm thiểu thiệt hại cho gan nên điều trị nguyên nhân như:

– Điều trị nghiện rượu kèm bỏ thuốc nếu có hút thuốc.

– Kiểm soát lượng đường đối với người tiểu đường và cân nặng đối với người bị gan nhiễm mỡ.

– Sử dụng thuốc để kiểm soát viêm gan, các nguyên nhân khác hoặc triệu chứng của xơ gan.

Điều trị biến chứng của xơ gan: Kiểm soát những biến chứng xơ gan thường gặp là:

– Kiểm soát chất lỏng dư thừa trong cơ thể bằng cách ăn ít natri, sử dụng thuốc ngăn ngừa tích tụ dịch và nếu nặng có thể dẫn lưu dịch hoặc phẫu thuật.

– Tăng huyết áp: sử dụng thuốc chống tăng huyết áp để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng, giảm áp lực cho gan.

– Nhiễm trùng: sử dụng kháng sinh để điều trị các bệnh nhiễm trùng.

– Giảm nguy cơ ung thư gan: cần xét nghiệm, thăm khám định kỳ để phát hiện sớm dấu hiệu của ung thư gan.

Ngoài điều trị nguyên nhân và điều trị triệu chứng, các bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật ghép gan khi gan không còn hoạt động được, đây là lựa chọn duy nhất khi xơ gan đã ở giai đoạn cuối. Tỷ lệ bệnh nhân sống sót sau 5 năm ghép gan là 70%.

                           Điều trị nghiện rượu kèm bỏ thuốc nếu có hút thuốc.

5. Các cách phòng tránh bệnh xơ gan

Hiện nay vẫn chưa thể chữa trị khỏi xơ gan hoàn toàn, mà chủ yếu là kiểm soát nguyên nhân và điều trị triệu chứng. Vì vậy, để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh xơ gan, cần thực hiện các biện pháp phòng tránh sau đây:

• Tiêm phòng vắc-xin viêm gan B, viêm gan A đầy đủ.
• Điều trị các bệnh viêm gan cấp và mạn tính.
•  Điều trị các bệnh về đường mật, hạn chế ăn uống thực phẩm có thể gây sán lá gan.
• Không sử dụng rượu bia, chất kích thích có hại cho gan.
• Không lạm dụng paracetamol.
• Kiểm tra sức khỏe thường xuyên, định kỳ 6 tháng/lần.
• Tập thể dục thể thao thường xuyên, kiểm soát tốt cân nặng.
• Xây dựng một chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ 4 nhóm dưỡng chất, tăng cường rau củ quả và thực phẩm giàu chất chống oxy hóa.

6. INFONIC – Hỗ trợ giải độc và bảo vệ gan, tăng cường chức năng gan

• Thành phần của INFONIC

Cao Cardus marianus (Kế sữa): Có thành phần hoạt chất chính là silymarin. Cardus marianus được dùng hỗ trợ điều trị bệnh gan, xơ vữa động mạch, phòng ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư, kiểm soát bệnh tiểu đường và chống lão hoá.

L-ornithine aspartate: Tham gia vào chu trình tổng hợp ure, từ đó loại bỏ amoniac từ máu. Tham gia vào chức năng chuyển hóa mỡ và tái tạo nhu mô gan, quan trọng trong điều trị gan nhiễm mỡ và viêm gan.

Lysin.HCl: Đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra carnitine – một axit amin có trong hầu hết các tế bào của cơ thể, thúc đẩy quá trình vận chuyển chất béo, đốt cháy năng lượng, từ đó giúp hạ mỡ máu. Lysin được chứng minh là có thể cải thiện đáng kể chứng biếng ăn, chán ăn.

Cao Actiso: Trong actiso có 2 chất chống oxy hóa là cynarin và silymarin giúp bảo vệ và tái tạo tế bào gan.

Cao Kim ngân: Kim ngân hoa có vị ngọt, hơi đắng, tính mát, không độc, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, sát trùng. Kim ngân hoa thường được dùng riêng hay phối hợp với vị thuốc khác chữa mụn nhọt, mề đay, mẩn ngứa, ban sởi.

Cao Diệp hạ châu: Theo YHCT, Diệp hạ châu có vị đắng, hơi ngọt, tính mát, có tác dụng làm mát gan giải độc, kích thích tiêu hóa, chữa viêm…Theo YHHĐ, chất đắng của cây Diệp hạ châu làm tăng lượng glutathione – chất bảo vệ gan ở những người thường xuyên sử dụng bia rượu.

Cao cà gai leo: Glycoalcaloid trong cao cà gai leo là hoạt chất chính có tác dụng ức chế sự phát triển của xơ gan, chống viêm, bảo vệ gan.

Vitamin nhóm B: Giúp tăng cường chuyển hóa, chống oxy hóa và giảm mụn nhọt.

• Công dụng

Hỗ trợ giải độc và bảo vệ gan, tăng cường chức năng gan.

Hỗ trợ giảm các biểu hiện vàng da, mẩn ngứa, mề đay, mụn nhọt, táo bón, ăn không ngon do chức năng gan suy giảm.

• Đối tượng sử dụng

Người suy giảm chức năng gan do xơ gan, viêm gan, gan nhiễm mỡ.

Người uống nhiều rượu bia và sử dụng kháng sinh dài ngày gây hại cho gan.

Người bị đau tức hạ sườn phải, vàng da, mẩn ngứa, mụn nhọt, nhiệt miệng, táo bón, tiểu vàng, men gan cao do chức năng gan giảm.

Xơ gan là một tình trạng nguy hiểm, nhất là khi bệnh đã có cổ trướng. Dù vậy, bằng các phương pháp điều trị và hỗ trợ điều trị phù hợp, người bệnh hoàn toàn có thể ngăn được bệnh tiến triển và kiểm soát tốt các triệu chứng.